Ook in 2024 wil PEFC Nederland graag samen met haar leden weer een stevige bijdrage leveren aan het versterken van duurzaam bos- en boombeheer en aan het gebruik van duurzaam geproduceerd hout. Twee onderwerpen staan dit jaar bovenaan de agenda: de invoering van de EUDR, de Europese verordening die ontbossing moet tegengaan, en het nieuwe certificeringsprogramma van PEFC Nederland: Bomen Buiten het Bos. Voor allebei geldt dat er geen gebaande paden zijn voor de invoering ervan, én dat er veel verwachtingen zijn van allerlei betrokken organisaties en bedrijven. Dus daarmee wordt 2024 het jaar van pionieren in de goede richting, en laat dat nou nét hetgeen zijn waar PEFC Nederland goed in is.
De EUDR
De vraag naar echte duurzaamheid en naar een beter beheer van onze bossen is groot, en dat is ook doorgedrongen in Brussel. Na de EUTR is de grootste winst van de EUDR dat eindelijk wordt onderkend dat niet houtproductie en houtgebruik de grootste bedreigingen vormen voor de bossen wereldwijd. Het zijn voor meer dan 90% de productie van soja, palmolie, rundvlees, cacao, rubber en koffie die vooral in de tropen
ontbossing aanjagen, en daarom vallen deze zaken ook allemaal onder de EUDR. Dat hout ook onder de EUDR valt is overigens volstrekt logisch, en als sector moeten we onze zaken dan ook vanzelfsprekend prima op orde hebben. Hout is tenslotte pas een duurzame grondstof wanneer het afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen.
Dat de bos- en houtsector al jaren heeft kunnen oefenen met de EUTR wil trouwens nog niet zeggen dat de invoering van de EUDR per einde 2024 een eenvoudige klus is. Integendeel: er moet nog een hoop geregeld worden bij de EU, zoals een ICT-systeem en lijst met risico landen/gebieden. Bij PEFC International wordt op dit moment hard gewerkt om tijdig nieuwe modules van het PEFC certificaat gereed te hebben die de eisen uit de EUDR afdekken.
Dat wil zeggen dat als een extra, dus bovenop het normale PEFC certificaat, gekeken wordt naar bijvoorbeeld de geografische herkomst van gecertificeerd hout of naar de risicobeoordeling van het gecertificeerde materiaal volgens de EUDR eisen. Met een toevoeging aan het PEFC certificaat worden bedrijven overigens niet vrijgesteld van de EUDR verplichtingen, maar we proberen het allemaal zo eenvoudig mogelijk te maken voor dié bedrijven die hun zaken op orde willen hebben.
In Nederland zal het toezicht op de naleving van de EUDR vooral op systeemniveau plaatsvinden en dit toezicht wordt gestuurd door een risicobeoordeling. Dat betekent dat het niet voldoende is om per levering hout aan de eisen te voldoen, maar dat vooral gekeken zal worden naar het systeem dat wordt gebruikt om aan die eisen te voldoen. Daarbij is het logisch dat het overheidstoezicht zich vooral zal richten op die bedrijven of activiteiten waar die systemen minder op orde zijn. Wij verwachten dat het PEFC certificaat straks zo is ingericht dat de toezichthouders het als een effectief systeem blijven beschouwen om ook aan de EUDR regels te voldoen.
Bomen Buiten het Bos
PEFC Nederland heeft sinds najaar 2023 de mogelijkheid om niet alleen het duurzame beheer van bossen maar ook het duurzaam beheer van bomen buiten het bos te laten certificeren. In Nederland staat de helft van de bomen buiten het bos. Voor het duurzaam beheer hiervan is een toevoeging aan het bekende PEFC certificaat ontwikkeld, dat praktisch is en ruimte laat voor de deskundigheid van de beheerder. Dat moet ook wel, want die bomen buiten het bos staan op veel verschillende plaatsen:
in de bebouwde kom langs straten en in parken, bij landgoederen in lanen en singels, en op het agrarisch gebruikte land als kleine bosjes, bomenrijen en houtwallen.
Er zijn twee grote voordelen aan het certificeren van het beheer van bomen buiten het bos. Ten eerste kan de eigenaar aan de omgeving laten zien dat het beheer bestendig is: gericht op duurzame instandhouding van bomen in onze leefomgeving. Dat helpt om iedereen ervan te doordringen dat bomen een belangrijke rol spelen bij het regelen van bijvoorbeeld de temperatuur in steden, maar ook dat ze van ecologische betekenis zijn in ons verder nogal vlakke landschap.
Ten tweede kan het certificeren van deze bomen er voor zorgen dat wanneer ze om één of andere reden moeten worden geoogst, het geoogste hout meer duurzaam kan worden afgezet dan tot nu toe. Zónder certificaat wordt dit hout vooral bestemd voor energieproductie, hetzij particulier óf als biomassa in een centrale. Minstens een deel van dit hout is ook geschikt voor industriële verwerking tot plaatmaterialen die in de bouw worden gebruikt. Dat is een flinke stap vooruit bij het terugdringen van CO2 in de atmosfeer, en daarnaast levert hout met een duurzame bestemming ook financieel meer op.
PEFC Nederland
Voor PEFC Nederland en haar leden zijn EUDR en Bomen Buiten het Bos twee belangrijke kansen om zichtbaar bij te dragen aan duurzaam beheer en duurzaam houtgebruik. Dát is waar PEFC Nederland als vereniging voor staat. En daarom gaan we in 2024 een succes maken van beide onderwerpen, samen met onze leden.
Maarten Willemen, voorzitter PEFC Nederland
