Rijksoverheid controleert naleving duurzaam inkoopbeleid niet

brief van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken in juni 2015 aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In deze brief waarschuwt de minister voor de negatieve gevolgen van het niet-naleven van het duurzaam inkoopbeleid door gemeenten. De lagere overheden spelen in Nederland namelijk een bepalende rol in het handhaven en naleven van de inkoopcriteria voor duurzaam hout, de rijksoverheid is slechts een kleine gebruiker. Kees Boon, voorzitterPEFC Nederland: “De Nederlandse rijksoverheid spendeert veel tijd en geld om het beheer van bossen wereldwijd te beïnvloeden via de Nederlandse inkoopcriteria voor duurzaam hout. Het is vreemd dat er dan geen aandacht lijkt te zijn voor de handhaving en naleving in eigen land.” Begin 2016 heeft Staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu onderzoek laten doen door onderzoeksinstituut TELOS naar de duurzaamheidsambities en toepassingen van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen bij gemeenten. TELOS concludeert  dat “vrijwel alle gemeenten zich bewust zijn van de noodzaak om duurzaam in te kopen en aan te besteden, en een groot deel geeft aan daar ook actief mee bezig te zijn”. De resultaten van dit onderzoek zeggen echter niets over de naleving van het duurzaam inkoopbeleid voor hout. Kees Boon: “Er wordt enkel onderzocht waarom gemeenten wel of niet duurzaam inkopen, niet of de regels worden gevolgd. Bovendien dienen niet enkel gemeenten te voldoen aan de duurzaamheidseisen, ook provincies, waterschappen, woningcorporaties en universiteiten moeten het beleid naleven.”In de afgelopen 18 maanden heeft PEFC Nederland een groot aantal aanbestedingen onderzocht van provincies, waterschappen, gemeenten, woningcorporaties en universiteiten. Hieruit volgt dat 5 van de 7 provincies enkel het FSC-houtkeurmerk voorschrijven. Van de 23 Nederlandse waterschappen zijn er 12 onderzocht. Hieruit blijkt dat er 11 waterschappen expliciet enkel en alleen naar FSC-hout vragen bij een aanbesteding. Van de 39 onderzochte gemeenten, blijken er 29 enkel FSC te dicteren. 3 van de 5 onderzochte universiteiten schrijft tenslotte ook enkel het FSC-houtkeurmerk voor in plaats van het duurzaam inkoopbeleid voor houtproducten te volgen. Tenslotte zijn er nog de woningcorporaties, die goed zijn voor een zeer groot deel van de duurzame houtinkoop. Zij worden door de Nederlandse overheid gezien als private instellingen en zouden daardoor niet aan de inkoopcriteria hoeven te voldoen. Echter, de Europese Commissie classificeert hen onder de publieke organisaties en vereist ook van hen naleving van de inkoopcriteria. Bovendien volgen woningcorporaties veelal het duurzaam inkoopbeleid van de gemeente waartoe ze behoren en zijn ze zelfs wettelijk verplicht hierover prestatieafspraken met hen te maken. Aangezien woningcorporaties verantwoordelijk zijn voor de meerderheid van de overheidsaanbestedingen voor hout, valt hier veel te winnen; van de 15 grotere woningcorporaties die zijn onderzocht, zijn er slechts 3 die het duurzaam inkoopbeleid van de Nederlandse overheid volgen. Hieruit blijkt dat de meerderheid van de lagere overheden de Nederlandse en Europese regelgeving onvoldoende naleeft. Bovendien blijkt ook dat, ondanks de dreiging van een inbreukprocedure en de mogelijke boete die hierop kan volgen, de rijksoverheid nog steeds niet in staat is haar eigen beleid te handhaven. PEFC Nederland roept de nationale overheid daarom op regionale en lokale overheden en andere publieke instellingen die verplicht zijn aanbestedingsregels na te leven, beter te informeren over het duurzaam inkoopbeleid en hen actiever te controleren op naleving hiervan. Door het beleid duidelijk te communiceren en te handhaven, stimuleert de Nederlandse overheid inkoop van hout uit duurzaam beheerd bos. Hiermee wordt het ook voor aannemers en houthandelaren makkelijker om hout uit duurzaam beheerd bos te leveren. Dat stimuleert vervolgens verdere uitbreiding van duurzaam beheerd bos. Daar gaat het uiteindelijk om. Keurmerken zijn tenslotte een middel en geen doel op zich. Lees hier de rapportage met bevindingen van het onderzoek aanbestedingsdocumenten.  

Foto © L. Gordts

>